Goede ideeën ontstaan niet zomaar. Om met een geweldig nieuw idee te komen, moet je over de juiste kennis en ervaring beschikken, en in de ideale omstandigheden verkeren. Er zijn echter technieken die je kunt gebruiken om je creatieve denkvermogen te stimuleren.
In deze post kijken we naar creatieve denktechnieken die het proces helpen versnellen. Je kunt meteen aan de slag met de meegeleverde bewerkbare sjablonen.
Wat is creatief denken?
Laten we beginnen met de definitie van creatief denken.
Veel mensen associëren creatief zijn met kunnen schilderen, zingen of schrijven, maar iemand die geen van deze vaardigheden beheerst kan toch een creatieve denker zijn.
Hoe? Omdat creatief denken het proces is van iets nieuws bedenken; een probleem vanuit een nieuw licht bekijken en een innovatieve oplossing vinden, of een oplossing waar nog niet eerder aan is gedacht. Of met andere woorden, buiten het kader denken.
Hoewel sommige mensen creatiever zijn dan anderen, kan creatief denken met oefening worden ontwikkeld. Het is een vaardigheid die onmisbaar is voor iedereen, ongeacht of je nog leert of werkt.
Creatief proces
Creatieve ideeën komen niet zomaar in je hoofd op. Als je innovatieve ideeën moet bedenken, moet je de omstandigheden creëren waarin dat kan gebeuren of je brein het juiste materiaal geven om mee te werken. Laten we eerst eens begrijpen hoe creatief denken werkt.
Volgens het boek De kunst van het denken door Graham Wallas, zijn er vier stadia in creatief denken.
Voorbereiding: Hier definieer je het probleem dat je wilt oplossen of de behoefte. Vervolgens verzamel je zoveel mogelijk kennis over het onderwerp als je kunt.
Incubatie: In deze fase verwerk je de informatie die je hebt verzameld. In plaats van bewust te proberen het probleem op te lossen, laat je je gedachten de vrije loop, terwijl je je een weg baant door het onderwerp. Dit zal leiden tot meer creativiteit. In principe zal je onbewustzijn hier aan het werk zijn.
Verlichting: Dit is het “Eureka”-moment dat zich daadwerkelijk voordoet wanneer je niet actief aan een creatieve oplossing denkt. Het kan letterlijk onder de douche gebeuren dat je plotseling het antwoord hebt gevonden waar je naar op zoek was.
Verificatie: Nu is het tijd om te kijken of je idee echt functioneel is of niet. In deze laatste fase van het creatieve denkproces moet je je idee testen. Gebruik je kritisch denkvermogen om je idee te verfijnen en voor te bereiden op het publiek.
Technieken voor creatief denken
We hebben hieronder een aantal technieken voor creatief denken op een rijtje gezet die je kunt gebruiken om sneller met creatieve ideeën te komen. De sjablonen zijn direct aanpasbaar; je kunt zelfs samenwerken met anderen uit je team om ze tijdens een brainstormsessie aan te passen.
Affiniteitsdiagrammen
Na een brainstormsessie, vergadering of onderzoek heb je een berg informatie die moet worden gesorteerd en gecategoriseerd. Dit is waar het affiniteitsdiagram van pas komt.
Het verwantschapsdiagram helpt je je gegevens te groeperen op basis van thema’s. Dit maakt het gemakkelijker om patronen en verbanden te ontdekken tussen de informatie die je hebt verzameld, zodat je met nieuwe ideeën of oplossingen kunt komen.
Weet je niet hoe je het affiniteitsdiagram moet gebruiken? We helpen je met deze complete gids voor affiniteitsdiagrammen.
Brainstormen
Brainstormen is een van de populairste methoden om ideeën te genereren. Je kunt dit individueel doen of met een groep mensen.
Bij brainstorming in groepsverband heb je de mogelijkheid om veel creatieve ideeën te verzamelen van mensen met uiteenlopende vaardigheden en ervaring.
Er bestaan veel brainstormtechnieken, en een aantal handige visuele brainstormtechnieken worden in dit bericht opgesomd. Daarbij kun je deze bron raadplegen om te leren hoe je een brainstormsessie kunt uitvoeren.
Concept Map
De concept map is een onderwijs- en leertechniek die helpt de verbanden tussen concepten en ideeën te visualiseren. Het helpt gedachten te ordenen en nieuwe verbanden, ideeën of concepten te ontdekken.
Bekijk onze gids over concept maps om meer te leren over het gebruik ervan.
Mindmap
De mindmap begint met het sleutelbegrip waar je omheen brainstormt in het midden. Verwante ideeën zijn door middel van lijnen met het centrum verbonden.
Het helpt je je vrije gedachtenstroom vast te leggen en deze op een zodanige manier te ordenen op een canvas, dat je later nieuwe verbanden kunt ontdekken die je tot een mogelijke oplossing laten komen.
Omdat het zowel tekst als een visuele lay-out verbindt, maakt het een creatievere manier van denken mogelijk.
Mood Board
Een mood board is – net als een collage – een verzameling afbeeldingen, lettertypes, pictogramkleuren, enz. die representatief is voor een bepaald thema of een bepaalde stijl. Moodboards worden ook wel inspiratieborden genoemd en worden vaak gebruikt bij ontwerpprojecten.
Ontdek hier hoe je een mood board gebruikt.
SCAMPER Technique
SCAMPER is een andere succesvolle techniek voor creatief denken die wordt gebruikt om de creativiteit tijdens het brainstormen aan te wakkeren. SCAMPER staat voor zeven denkwijzen,
- Vervangen (Substitute)
- Combineren (Combine)
- Aanpassen (Adapt)
- Modificeren (Modify)
- Voor een ander gebruik (Put to another use)
- Elimineren (Eliminate)
- Omkeren (Reverse)
Leer hier hoe je nieuwe ideeën kunt genereren met de SCAMPER-methode.
Zes denkhoeden
Elke hoed in de zes denkhoeden methode vertegenwoordigt een ander perspectief. Het wordt gebruikt tijdens vergaderingen of brainstormsessies om teamleden de kans te geven mogelijke oplossingen vanuit verschillende perspectieven of denkrichtingen te bekijken.
Elke hoed vertegenwoordigt een andere denkhoek, en tijdens de sessie krijgt elk lid om de beurt een hoed op.
Witte hoed – feiten en informatie
Rode hoed – gevoelens, intuïties, emoties en vermoedens
Zwarte hoeden – oordeel, legaliteit, moraal
Gele hoed – optimisme, voordelen
Groene hoed – nieuwe ideeën, kansen
Blauwe hoed – conclusies, actieplannen, volgende stappen
Raadpleeg deze bron over zes denkhoeden om meer te weten te komen over het gebruik ervan.
Storyboards
Storyboards zijn een manier om ideeën visueel te ordenen. Het is een veelgebruikt hulpmiddel bij videoplanning. Stel dat je een tv-reclame plant, dan kan je beginnen met een storyboard om de ideeën in je hoofd grafisch te ordenen. Als je ze op een storyboard plaatst, kun je het idee in je hoofd snel vorm geven.
SWOT-analyse
SWOT staat voor Sterktes, Zwaktes, Opportuniteiten en Bedreigingen. In bedrijfsplanning wordt de SWOT-analyse in diverse situaties toegepast: bij de analyse van concurrenten, situatieanalyse, strategische planning, persoonlijke evaluatie, enz.
Het kan worden gebruikt om effectieve innovatieve kansen te identificeren, bedreigingen te beperken door gebruik te maken van sterke punten, enz.
Welke creatieve denktechnieken ken je nog meer?
Hier hebben we de meeste visuele technieken voor creatief denken behandeld. Ga je gang en deel ook jouw favoriete techniek voor creatief denken met ons.